روزه ‌داری در ماه مبارک رمضان یکی از باشکوه‌ترین عبادت هاست. کم نیستند کسانی که به خاطر رفتار نادرست و نامناسب، خود را در معرض ایجاد یا تشدید انواع بیماری ها قرار می دهند و از موهبت روزه داری که می تواند مقوم سلامت باشد، موقعیتی خطر آفرین می سازند. طب ایرانی در این عرصه آموختنی هایی دارد که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• غذای افطاری در یک وعده میل شود.
• از خوردن تنقلات فراوان در فاصله افطار تا سحر خودداری شود . روزه داران برای خوردن وعده سحر کمی زودتر از خواب برخیزند.
• در وعده سحر از آشامیدن آب زیاد باید پرهیز کرد، هنگام افطار از آغاز کردن تغذیه با آب سرد خودداری شود به جای آن می توان از مقداری آب جوش، آب گرم و عسل یا شیر گرم استفاده کرد.
• مصرف بعضی از غذاها که در هنگام افطار متداول است مثل آش رشته با روغن فراوان، زولبیا و بامیه مناسب نیست به جای آن روزه داران با توجه به مزاج خود می توانند از آش ها و سوپ ها، حریره ها، مرباها و شیرینی‌جات طبیعی مثل عسل، کشمش، مویز، خرما و... استفاده کنند.
• معده خالی در زمان افطار تحمل غذای سنگین را ندارد بنابراین استفاده از غذاهای با هضم راحت در این وعده توصیه می شود.
• استفاده از غذاهای تند و پر ادویه، شور و سرخ کرده، غذاهای آماده و بسته بندی، غذاهای خمیری مثل ماکارونی، الویه، قارچ، انواع فست فودها، یخ، چای پررنگ ، قهوه و کاکائو، انواع نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی در این ماه توصیه نمی شود. به جای آن روزه داران می توانند به تناسب مزاج خود از غذاها و شربت ها و آبمیوه های طبیعی استفاده کنند.
• از پرخوری چه در وعده افطار و چه در سحر پرهیز شود و نوشیدنی ها و میوه حداقل با یک تا دو ساعت فاصله از غذا مصرف شود.
• در طول ماه مبارک رمضان در طول روز باید از خون دادن، فصد، حجامت و سایر اعمالی که موجب ایجاد ضعف میشوند، پرهیز نمود.
• خواب با شکم پر بلافاصله بعد از سحر توصیه نمی شود، خواب بلافاصله پس از افطار صحیح نیست اما خواب در ساعات اولیه شب توصیه می شود، اشخاصی هم که توفیق عبادت های شبانه را در این ماه دارند لازم است حداقل 5-6 ساعت خواب آرام را برای خود پیش‌بینی نمایند.
• افرادیکه در طول روزه داری به علت کاهش قند خون دچار سردرد می شوند باید وعده سحری را حتما میل کنند اما در این وعده از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی مواد قندی فرآوری شده و شکر به مقدار زیاد بپرهیزند.
• مصرف میوه هایی مثل خیار، هندوانه، خربزه، انگور، گلابی، انار، سیب، به، آلبالو و زردآلو در فاصله بین افطار و سحر توصیه می شود.
• مصرف گلاب، ماءالشعیر، شربت لیمو، سکنجبین در این ماه می تواند مفید باشد.
• برای جلوگیری از بوی بد دهان در ماه رمضان باید از غذاهای بسیار داغ، تند و ادویه دار و چای پررنگ پرهیز نمود، همچنین باید وعده سحری طوری برنامه ریزی شود که فرصت کافی برای مسواک زدن و استفاده از نخ یا خلال دندان وجود داشته باشد.
• بیماران دچار تنگی نفس باید از خوابیدن بلافاصله پس از وعده سحر خودداری نمایند.
• برای جلوگیری از تشنگی در طول روزه داری به نکات زیر توجه فرمایید:
• در وعده سحری از مصرف غذاهای خشک و پر ادویه و تند، غذاهای سرخ شده و پرچرب و شیرین و از مصرف زیاد از حد گوشت پرهیز کرد.
• مصرف آب در بین وعده های غذایی کار صحیحی نیست.
• در این ماه مصرف قهوه، کاکائو و چای پر رنگ تشنگی را تشدید می کند.
• در وعده افطار و سحر حتی الامکان کمتر از غذاهای نشاسته ای استفاده شود.
• از غذاهایی مانند حلیم، کله پاچه، کباب و ماهی به خصوص در وعده سحر باید پرهیز نمود.
• مصرف آب یخ تشنگی را تشدید می کند.
• غذاهایی که در آنها مقدار زیادی سیر به کار رفته باعث افزایش تشنگی می شود.
• برای رفع تشنگی پس از افطار آب سرد را به یکباره نباید نوشید بلکه باید مزه مزه کرده و جرعه جرعه بنوشند.
• شروع افطار بهتر است با خرما و آب ولرم یا شیر ولرم باشد، به عنوان غذای ابتدای افطار مصرف انواع سوپ ها توصیه می گردد.
• از جمله بهترین شربت هابرای رفع تشنگی در این ماه عبارتند از: ماءالشعیر، شربت لیمو، شربت نارنج یا بالنگ، شربت سکنجبین ساده، آب انواع میوه ها از جمله انار، سیب، به و گلابی علاوه بر تقویت معده در رفع تشنگی در این ماه بسیار کارآمد هستند
• بهتر است از سبزیجاتی از جمله کاهو در این ماه در رژیم غذایی استفاده شود.

تهیه شده در اداره نظارت و ارزیابی فراورده‌های طبیعی، سنتی و مکملمعاونت غذا ودارودانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی